اطلاعاتی مفید درباره ادامه تحصیل در ایتالیا
در یکی دو سال گذشته روند مهاجرت جوانان ایرانی به قصد ادامه تحصیل به ایتالیا به گونه چشمگیری افزایش یافته و هم زمان با شروع سال تحصیلی صدها جوان ایرانی برای ورود به دانشگاه ها، آکادمی های هنر، کنسرواتوار ها و مراکز علمی ایتالیا ترک وطن می کنند، به گونه ای که به جرات میتوان گفت در میان کشور های اروپایی، ایتالیا رتبه اول را در جذب دانشجویان ایرانی پیدا نموده است.
از نکات قابل تامل اینکه اکثر کسانی که اقدام به مهاجرت به ایتالیا به برای ادامه تحصیل می کنند، تحصیلات دانشگاهی را در ایران پشت سر گذاشته و با مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد به این کشور می آیند.به دلیل دشوار و پیچیده بودن قوانین مهاجرت در ایتالیا، همواره مهاجرت به این کشور با مشکلات زیادی همراه بوده است، لیکن در عین حال جذابیتها و راحتیهایى در این کشور وجود دارد که جوانان بسیاری را از کشور های مختلف براى ادامه تحصیل به سوی خود می‌کشاند.اما واقعا این جذابیتها در چه نهفته است، جوانان ایرانى با چه انگیزه و تصورات ذهنی راهى ایتالیا می‌شوند و در طى زندگى و تحصیلات دانشگاهى خود در این کشور با چه مسایلى روبرو هستند؟
شاید برای برخی ازایرانیانی که هنوز پا به دنیای غرب نگذاشته اند تصویری که از زندگی مهاجرین ایرانی به اروپا در ذهنشان نقش بسته معادل با تفریحات شبانه روزی، حمام آفتاب در کنار دریا و آزادیهای بی حد و حصر باشد.
به نظر من مهاجرت به اروپا و یا کلی تر اگر بگوییم به هر نقطه از این کره خاکی اگر با مطالعه و در نظر گرفتن شرایط زندگی در آن کشور همراه نباشد، زندگی در آن کشور را بسیار سخت و غیر قابل تحمل می کند.
دلایل عمده تحصیل در خارج (ایتالیا)
کنکور
مشکل قبولی در آزمون بزرگ ورود به دانشگاه از عمده ترین دلایل مهاجرت تحصیلی می باشد که صحبت در مورد آن توضیح واضحات است.
الزام به ادامه تحصیل در رشته ای که امکان آن در داخل کشور وجود ندارد
بسیاری از رشته های تخصصی که در ایران امکان تحصیل آن وجود نداشته و یا اینکه به دلایلی امکانات کشور چه از لحاظ استاد و چه امکانات آموزشی در حد مطلوب نبوده، از دلایل عمده مهاجرت تحصیلی است. لذا کسانی که قصد ادامه تحصیل در اینگونه رشته ها را دارند ترجیح میدهند در یکی از دانشگاه های معتبر خارج از ایران که شرایط مطلوب برای ادامه تحصیل را دارا باشد را برگزینند.
طبیعیست که اکثر رشته هاى تخصصى که امکان تحصیل آنها در ایتالیا وجود دارد، در دانشگاههاى سایر کشورهاى اروپایى و یا آمریکاى شمالى هم میتوان آنها را تحصیل کرد، اما در ایتالیا محاسن دیگرى هم وجود دارد. به عنوان مثال ادامه تحصیل در رشته معماری داخلی که تا به حال در ایران وجود نداشته در ایتالیا بسیار ارزانتر از بقیه کشورهاى اروپایى می باشد.
موانع فرهنگی
اعتقاد بی‌چون و چرا به برتری علمی فارغ‌التحصیلان خارج از کشور و بی‌اعتمادی علمی به فارغ‌التحصیلان داخل:
با این که اعتقاد بر این است که تأثیر محیط تحصیلی بر ارتقای کیفیت آموزشی دانشجو ناچیز است، اما در عمل اعتقاد به چنین تأثیری در گفتار و عملکرد عموم و حتی متخصصان و اساتید دیده می‌شود. البته نباید این واقعیت را نیز از نظر دور داشت که در بسیاری از دانشگاه‌های امریکا، کانادا و حتی اروپا، نظام آموزشی و سایر شرایط به‌گونه‌ای فراهم گردیده که دانشجو بتواند به بهترین نحو در مسیر دستیابی به اهداف علمی خود گام بردارد، اما این به‌تنهایی نمی‌تواند به عنوان دلیلی برای پذیرش بی‌چون و چرای این اصل که همیشه تحصیل در خارج از کشور معلومات بیشتری را در اختیار دانشجو قرار خواهد داد قلمداد شود، زیرا عوامل تعیین‌کننده دیگری همچون ویژگی‌های شخصی دانشجو، کیفیت و نظام آموزشی دانشگاه، کیفیت اساتید، میزان و نحوه دسترسی به اطلاعات و موارد دیگری از این قبیل در این خصوص دخیل شمرده می‌شوند.
حال آنکه دانشجویان و جوانان ما باید به این نکته مهم توجه کنند که بسیاری از دانشگاه های ایتالیا بخصوص در بعضی رشته ها منجمله رشته های علوم پزشکی و فنی و مهندسی (البته غیر از رشته معماری) جایگاه و اعتباری در میان دانشگاه های دنیا نداشته و حتی در ایران اغلب برای تایید مدارک این دانشگاه ها با مشکل روبرو خواهند شد.
شرایط آسان تحصیل در ایتالیا
یکى از محاسن بزرگ ایتالیا براى هنرجویان ایرانى، اعطای بورسیه های تحصیلی این کشور در رشته های هنری به تعداد قابل توجهی از جوانان آسیایی منجمله ایرانی است. لازم به ذکر است که در سال های اخیر بتدریج از سهمیه بعضی از کشورها کاسته شده و بر سهمیه ایران افزوده می شود که این خود جای تامل دارد.
از دیگر محاسن ایتالیا نسبت به سایر کشورهایى اروپایى، از جمله فرانسه، آلمان و انگلیس، محیط و فضاى این کشور و همچنین شباهتهایى است که بین ایران و ایتالیا وجود دارد. دقیقا به خاطر همین شباهتهاست که در این کشور به راحتی میتوان ارتباط برقرار کرده و دوست پیدا کرد و شاید به همین خاطر باشد که جامعه ایرانى‌ها در ایتالیا به دلیل حل شدن در جامعه ایتالیایى‌ها به خوبی شکل نگرفته و آنقدر قوى نیست.
سهولت تغییر رشته در دانشگاه های ایتالیا نیز یکی دیگر از این محاسن است. به عنوان مثال دانشجو ظرف تنها ۲ هفته می تواند از رشته ای به رشته دیگر در همان گروه آموزشی تغیر رشته دهد.
مشکلات تحصیل در ایتالیا
دانشجویان ایرانی پس از ورود به ایتالیا مثل سایر دانشجویان خارجى مقیم ایتالیا با مشکلات عدیده ای روبرو هستند، از مسایل اقتصادى و مالى گرفته، تا یاد گیری زبان، پیدا کردن جایى براى زندگى و خوابیدن و درمواردى پیدا کردن کار و کلا عادت کردن و خو گرفتن به محیط زندگى و دانشگاهى کشورى بیگانه.
اولین سدی که در پیش روی یک مهاجر ایرانی در ایتالیا وجود دارد آگاهی یافتن از کلیه قوانینی است که باید در زندگی روزمره التزام و پایبندی خود را به آن نشان دهد، در غیر این صورت هرگز با دیگر اقشار جامعه همگون نخواهد شد. بهمین خاطر برای آگاهی یافتن از قوانین ایتالیا، دانستن زبان از واجبات است و کمک شایانی در ادغام فرد در جامعه جدید خود می کند.
عموما، سال اول زندگی مهاجرین شاهد بیشترین ناملایمات و تنش های زندگی است؛ که در این میان، بسیاری از مهاجرین تاب تحمل مشکلات را نیاورده و لذا زندگیشان دستخوش صدمات جبران ناپذیری می شود.
تورم اقتصادی و هزینه بالای زندگی که به تبع اوضاع وخیم اقتصادی ناشی از مسائل مختلف جهانی روز به روز در حال بدتر شدن نیز می باشد از دیگر مشکلات بزرگ زندگی در ایتالیا می باشد. به جرات می توان گفت مسکن یکی از مهمترین دغدغه های هر خارجی مقیم شهرهای بزرگ ایتالیا منجمله رم، فلورانس، میلان و… می باشد. در این میان از هزینه هایی چون پوشاک، غذا و سوخت که روز به روز نیز در حال افزایش است نباید غافل شد.
مشکلات روانی
زندگی ایرانی مجموعه ای از عواطف است. در اغلب کشور های اروپایی فقط روابط اقتصادی بر زندگی افراد حاکم است و روابط عاطفی نقش کم رنگی دارد. هر چند از این لحاظ می توان تقریبا ایتالیا را از بقیه این کشور ها متمایز نمود ولی باز به نظر من روابط اقتصادی نسبت به روابط عاطفی کمی سنگین تر مینماید. زندگی ایرانی، زندگی تنهایی نیست، زندگی سکوت نیست، بلکه زندگی به معنای حضور موثر در مشکلات خانوادگی است. در ایران خانواده ها غمخوار یکدیگرند، اما در اینجا به دلیل نبود خانواده خبری از این حرفها نیست.
یکی از مشکلات مهاجرین ایرانی در ایتالیا جدایی از نهاد خانواده است. بسیاری از مهاجرینی که از ایران پا به ایتالیا می گذارند به دلیل جدایی از کانون گرم خانواده خود دچار مشکلات روانی می شوند و در این زمینه، وضع کسانی که بصورت پناهنده سیاسی یا اجتماعی اقدام به مهاجرت می نمایند به مراتب بدتر است چون بطور طبیعی آنان بازگشتی برای خود به ایران متصور نیستند و این دوری، مشکلات روانی آنان را در دو چندان می کند. از طرفی، تحمل این وضعیت برای نوجوانان و جوانان ایرانی در مقایسه با بزرگترها سخت تر است.
نتیجه گیری و پیشنهاد
شاید در این نوشته نتوانستم تمام آنچه را که می بایست بیان کنم ولی غرض این بود تا اشاره ای به مسائل مهمی که برای مهاجرت به ایتالیا لازم است بدانیم داشته باشم . سعی کنیم با صبر و حوصله و دقت نظر بیشتری تصمیم بگیریم. چه بسا در خلال این مطالعه متوجه شویم ایتالیا وقعا کشور مورد نظر ما نیست و شاید هم اصلا صورت مسئله از ذهنمان پاک شد و همین جا در کشور خودمان ادامه دادیم.
برای ادامه تحصیل همه شرایط ذکر شده در بالا رو در نظر بگیریم، ببینیم رشته ای که میخواهیم به قصد ادامه تحصیلش بریم ایتالیا تو ایران ارزش گذاری میشه؟ شاید دانشگاه های معتبر تری تو کشور های دیگه باشه که بریم اونجا به صلاح باشه، به هزینه های زندگی واقعی تر نگاه کنیم و اگر تصمیم گرفتیم بریم، بریم که واقعا درس بخونیم. اگه رفتی سراغ کار، نامزد بازی، ….. درس تمومه، یعنی واقعا باید بی خیالش بشی.
تو مدتی که در ایتالیا بودم منم مثل آقا رضا جوونای زیادی رو دیدم که برای تحصیل اومده بودند و بعد از ۲۰ سال هنوز دانشجو بودند و نتونسته بودن درس رو تموم کنند . اغلب به دلایل مختلف منجمله اقتصادی مجبور به کار در کنار درس و کم کم درس در کنار کار شدند. کاری که نهایتا بتونه هزینه مسکن و زندگی در حد زنده بودن رو تامین کنه. خلاصه بعد از ۲۰ سال نه مدرکی نه زندگی. از اون بدتر احساس تعلق خاطری که نسبت به این کشور پیدا میشه اجازه بازگشت به وطن رو از انسان سلب میکنه.
هیچ وقت صحبت ها و درد و دل های خانمی که به قول خودش از دانشجو های نخبه بوده و در کوتاه زمانی درس رو تمام کرده بود یادم نمیره. این خانم با یک ایتالیایی که اتفاقا از خانواده مرفهی هم بودند ازدواج کرده بود و ۲ تا بچه هم داشت. مشکل ایشون فقط این بود که بعد از ۲۰ سال هنوز خانواده شوهرش مخصوصا مادر شوهرش، ایشون رو غریبه و خارجی میدونست و به عنوان عضوی از خانواده قبولش نمیکردند. متاسفانه پسرای ایتالیایی هم که به بچه ننه بودن معروفن و این آقا هم به جای حمایت از همسرش طرف مادر رو گرفته بود. در نهایت هم خانم مجبور به جدایی و …. .
ایتالیا زیباست، شباهت های زیادی رو در رفتار مردمشون نسبت به خودمون میبینیم، به هر حال جذابیت هایی داره که هر تازه واردی رو به شدت تحت تاثیر قرار میده ولی زندگی اونهم به مدت طولانی مشخص میکنه که این جذابیت ها همه چیز نیستند.
خارجی و غریبه بودن رو بعد از یکی دو سال زندگی میشه فهمید و لمس کرد.
البته بی انصافیه که همش از مشکلات گفت، بودند افرادی که رفتند و مدارج بالای علمی و هنری رو با موفقیت طی کردند. بعضیاشون برگشتند بعضی هم موندن که همشونم چون ایرانیند باعث افتخار ما هستند.
به هر حال یک مطالعه عمیق و استفاده از تجربیات کسانی که در این میدان قدم گذاشته اند تضمینی خواهد بود برای موفقیت و طی طریقی آسوده.
